ONBEKENDE ZWAM # 3

Hier nog een Zwam die ik nooit eerder zag en niet ken. Groeiend in een holte onderaan een boomstam.

Het ding is zowat abstrac qua vorm en ongeveer 10 centimeter breed.

Iemand die weet wat dit nu weer is ?

PARELAMANIET ?

Dit zal vast de Parelamaniet zijn. Een van de weinige Amanieten die eetbaar is (maar weet wat je weet of em in de koekenpan of wok gooit). Een van zijn bekendere "broertjes" is de Vliegenzwam, mooi maar behoorlijk giftig.

De 'wratten" op de hoed zijn helaas niet helemaal scherp op de foto omdat de foto via de autofocus heeft scherpgesteld op het grassprietje dat er overheen hangt.

De bolle hoed is iets van 4 a 6 centimeter qua doorsnede en ik vermoed dat het een nog jong exemplaar is.

Parelamaniet = Amanita Rubescens.

EEN OF ANDERE RUSSULA ?


Van deze kan ik ook alweer geen naam noemen. Misschien is het er 1 uit de zeer grote greop die Russula's genoemd worden ?

ONBEKENDE PADDENSTOEL # 2

Ook van deze Paddenstoel weet ik niet welk soort het is. Deze is qua hoed iets van 2 centimeter in doorsnee.

ONBEKENDE PADDENSTOEL # 1

Loodgrijze Bovist = Bovista plumbea

Deze noemde An een "poffer" maar ik denk dat dat een volks- of dialect- of misschien zelfs wel zelfverzonnen naam is.

Ik denk dat die naam betrekking heeft op het feit dat als je er tegen stoot of op slaat of tegen trapt er een hele wolk met stof uitkomt. Dat stof zijn de sporen. Wij hebbeb dat niet gedaan, maar als kind heb ik het wel eens gedaan en vooral als ze nog helemaal intact zijn (het exemplaar op de foto is, denk ik, van zichzelf al opengebarsten) ze een ploppend zacht geluid geven.

Wat voor soort dit is zou ik echt niet weten al doet het me denken aan Aardsterren, maar die hebben aan hun voet en liggend op de grond een soort stervormige uitsteeksels en die zie ik niet op deze foto.

De grootte van dit exemplaar kan je wel inschatten aan de hand van de blaadjes van het plantje ernaast, de Hondsdraf.

GROTE PARASOLZWAM # 7

Op deze foto is de panterachtige tekening van de steel te zien en ook de z.g.n. Manchet (zo wordt dat "vel" rondom de steel in vaktaal genoemd).

GROTE PARASOLZWAM # 6


Dit exemplaar vonden we in westelijker richting op het spoordijkje. Dit exemplaar is wel volwassen en heeft dus ook de eerder vermelde plattere hoed en is ook behoorlijk groter dan het vorige exemplaar, minstens 30 a 35 centimeter of meer.

Die vorm van de hoed doet me altijd denken aan de vorm van vliegende schotels uit 50er jaren science-fiction B-movies :)

GROTE PARASOLZWAM # 5

Ik had al aangekondigd dat ik een reeks berichten zou gaan plaatsen over Paddenstoelen.Afgelopen zaterdagmiddag wandelde ik met nicht An over het Halvezolenlijntje in de Moerputten tot aan de gerestaureerde spoorbrug en de zondagmiddag erna op het eiland Nederhemert Zuid.

Op allebei die locaties vonden we heel veel Paddenstoelen en nogal verschillende soorten ook.

Vandaag plaats ik berichten over de soorten die we vonden op het ouwe spoordijkje, en dan morgen die van Nederhemert Zuid.

Ik begin er nu met eentje die we al van verre zagen staan toen we vanaf het voetpad van de parkeerplaats van Staatsbosbeheer het dijkje opliepen. Een enorme joekel vonder we allebei en An had er nog nooit zoeen gezien zei ze. Ikke wel, dit was onmiskenbaar een Parasolzwam want die had ik vorige najaar ook al gevonden in een berm van de Dooibroek. Dat is een weggetje zuidelijk van de A2 snelweg ten zuiden van 's-Hertogenbosch dat in de richting van Sint Michielsgestel loopt. Hier interne links naar de berichten van toen:

PARASOLZWAM # 1

PARASOLZWAM # 2
PARASOLZWAM # 3

PARASOLZWAM # 4

Omdat ik toen nog geen Paddenstoelengids had kwam ik toen niet verder dan dat dat ook Parasolzwammen waren maar niet de specifieke soort.

Nu meen ik de soort wel te weten, n.l. de Grote Parasolzwam. Ik twijfelde nog even of het misschien niet ook de Panterparasolzwam kon zijn. Maar dat "panter" heeft bij die laatste soort betrekking op de tekening van de hoed. En juist bij de Grote Parasolzwam heeft de steel een panterachtig patroon. Zie de foto in een volgende bericht.

Ik baseer het tevens op de verschillende biotopen van die 2 soorten. De Grote Parasolzwam groeit v.n.l. in loofbossen, bosranden en zanderige grond en kan je 's-zomers al vinden. De Panterparasolzwam zie je eerder in Sparren- en Dennen-bossen en groeit ook meestal in grote groepen bij elkaar en kan zelfs z.g.n. heksencirkels vormen.

Op het spoordijkje stonden juist solitaire exemplaren en Sparren en Dennen zijn er ook vert te zoeken. De begroeiing bestaat daar meer uit Eiken, Elzen en Wilgen. Het kan dus haast niet missen, de exemplaren op de foto in dit en de volgende berichten moet wel de Grote Parasolzwamm zijn.

Die doet zijn naam ook zeker eer aan want de hoed ervan kan wel tot bijna 40 centimeter worden. Deze op de foto schat ik zo'n 25 a 30 centimeter groot maar echt volwassen is deze ook nog niet. Als ze echt volwassen zijn is de hoed veel platter en die op deze foto is nog vrij bol. Wat dat betreft zijn de verschillende stadia van hun ontwikkeling goed te zien in de eerder genoemde berichten.

Grote Parasolzwam = Macrolepiota Procera.

BRUINE (RODE) BEUK


Tot slot deze indrukwekkende Bruine Beuk die net buiten de slotgracht van het kasteel staat. Die schat ik toch ook wel ergens tussen de 10 en 15 meter in hoogte.

Dat het een Bruine Beuk is, (d.w.z. dat ie donkerbruine bladeren heeft) is op deze foto niet zo goed te zien. Er hing een raar difuus licht, wellicht veroorzaakt door de hitte.

De Bruine Beuk is een cultivar met als Latijns-wetenschappelijke naam Fagus Sylvatica ‘Atropunicia’. Ook wel Fagus Sylvatica ‘Purpurea’ genoemd. Purpurea is een verzamelnaam voor Bruine Beuken. De soortaanduiding Sylvatica is afgeleid van het woord 'silva' (Latijns of Grieks ?) dat bos betekent.

Eigenlijk is de Bruine Beuk pas sinds eind 17e eeuw tot cultivar gemaakt want van origine schijnt ie ontstaan te zijn door een spontane natuurlijke mutatie in het blad (de kleur ervan) rond het jaar 1200. Over de vraag waar de oorspronkelijke boom stond bestaan diverse lezingen: ergens in Thueringen of ergens bij Zuerich.

MAMMOETBOOM # 4

Niet ver van de Mammoetboom uit het vorige bericht staat ook dit minder opvallende exemplaar, die staat wat verder van het kasteel vandaan, dichter bij de weg maar weer wel ietwat verscholen tussen andere veel kleinere bomen en andere begroeiing. Dit exemplaar schijnt veel jonger en kleiner te zijn maar zelfs de intussen bekende website heeft er geen echt accurate gegevens over, zie: http://users.telenet.be/sequoiadendron/nl/loc/bomen/0187.html

Omdat het kasteel dat ook op een eiland ligt (op een plek die zelf al een eiland is) dat qua ingang is afgesloten hek en een gracht rondom kon ik niet dichter bij de boom komen want anders had ik ook graag foto's gemaakt van de stam, voet en bast.

Ik heb al eerder geschreven over deze boomsoort, op 11 april 2008, maar dat was n.a.v. een juist heel jong en klein exemplaar:
JONGE MAMMOETBOOM

Er staan zelfs Mammoetbomen in de stad 's-Hertogenbosch zelf en ook in Vught en op landgoed de Wamberg bij Berlicum en Haanwijk te Halder (gemeente St. Michielsgestel).

Voor een overzicht van vrijwel exemplaren in Nederland zie: http://users.telenet.be/sequoiadendron/nl/loc/maps/nederland.html
en voor meer algemene info over deze boomsoort en een overzicht van exemplaren in de gehele Benelux ff zelf wat rommelen met de url :)

MAMMOETBOOM # 3


Zoals beloofd hier de eerste van 2 andere Mammoetbomen op het eiland Nederhemert Zuid. Deze staat pal naast het pas gerestaureerde kasteel en het torentje dat je ziet ziet er nogal kitcherig uit nu het weer gerestaureerd is, des Eftelings zou ik haast zeggen, en toch is juist die toren het langst geleden gebouwd, zo rond het jaar 1300.

Volgens de gegevens van dezelfde website die ik al in het vorige bericht noemde heeft dit exemplaar een omtrek van 6,1 meter gemeten op 1,3 meter hoogte en wordt de hoogte geschat op 18 meter. Lees meer op:
http://users.telenet.be/sequoiadendron/nl/loc/bomen/0186.html

MAMMOETBOOM # 2

Een stukje verder noordelijk langs dezelfde Kasteellaan maar dan aan de overkant van de straat staat in een particuliere tuin deze Mammoetboom, die ik alleen vanaf de weg kon fotograferen.

Zoals ik in volgende berichten zal tonen staan er op hetzelfde eiland nog 2 exemplaren maar dit is de grootste en oudste.

De omtrek van de boom is 5,6 meter gemeten op 1,3 meter hoogte en naar schatting 30 meter hoog volgens de gegevens van de Bomenstichting uit het jaar 2000. De ouderdom van de boom is giswerk maar ouder dan 150 jaar zal ie zeker niet zijn. Lees meer op: http://users.telenet.be/sequoiadendron/nl/loc/139_kasteellaan.html

PLATAAN


Voordat ik van wal steek (vanaf morgen) met een hele serie over Paddenstoelen die ik dit weekend vond eerst nog een aantal berichten over grote bomen op het eiland Nederhemert Zuid.

Ik begin met een boom die het meest zuidelijk op het eiland staat maar toch ongeveer in het midden van het eiland. Een grote ouwe Plataan die in een klein bosje langs de Kasteellaan staat.

Onder de grote kroon met dikke takken en dus in de schaduw domineren twee plantensoorten: Zevenblad en Springbalsemien. Die laatste waarschijnlijk een cultivar van deze cultuurplant want de bloemen waren donkerroze en meestal zijn de bloemen lichtroze.

GROTE KLIT # 5:

JONGE + OUDERE BLOEM

De titel van het bericht zegt voldoende.

GROTE KLIT # 4:

KNOPPEN + BLOEMEN


Bij een eerder bericht over deze plant vroeg ik me af of die stekelige klitten dingen nu eigenlijk zaden waren of juist knoppen of zelfs de eigenlijk bloemen zelf ?

Deze foto levert het antwoord; de drie bloemen rechts aan de top van de stengel zijn bloemen die alweer hun beste (mooiste) tijd hebben gehad en de 3 stuks links moeten nog gaan bloeien, denk ik.

GROTE KLIT # 3:

TOTALE PLANT


Ik was onlangs al van plan ergens in de stad te gaan kijken voor grotere exemplaren van de Grote Klit, maar dat was niet meer nodig.

In de berm van de weg voor het kasteel van Nederhemert Zuid vond ik er ook een aantal die ook al bloeiden.

GEWONE HENNEPNETEL


Afgelopen zondag 27 juli ben ik met nicht An naar Nederhemert Zuid geweest. Een eiland tussen 2 delen van de Maas, of beter gezegd een arm van de vroegere Maas en een waterweg als afkorting en recht trekking voor de Maas die ongeveer 100 jaar geleden is gegraven.

Ik ken die plek van lang geleden toen het er erg idyllisch was en dat is het er nog wel maar met dien verschille dat er nu erg veel toeristen waren, niet zo verbazendwekkend natuurlijk op een warme zonnige zondag midden in het hoogseizoen.

Ik heb er met name een paar grote en bijzondere bomen gefotografeerd (die komen later deze week nog) en ook een aantal Paddenstoelen soorten. Die spaar ik ook even op want van de dag ervoor heb ik ook een aantal foto's van Paddenstoelen en daar maak ik dan een reeks berichten van.

Qua kruidachtige planten vond ik er geen super bijzondere dingen, maar deze sprong me toch wel erg in het oog. Thuis gekomen had ik al flink zitten puzzelen om uit te zoeken welk plantensoort het is en ik twijfelde alweer.

En wat wil nu het toeval ? AnneTanne had meteen de volgende ochtend dezelfde plant op haar blog, en dankzij haar schrijven weet ik nu dat het de vrij algemene Gewone Hennepnetel is, een lid van de familie van Lipbloemigen en die (zoals AnneTanne uitlegt) niks te maken heeft met de plant die Hennep heet, zie
www.annetanne.be/kruidenklets/2008/07/28/hennep-netel-hennepnetel.

Hij groeit op allerlei plekken maar houdt wel van stikstofrijke grond, in dit geval in het loofbos bij een grote Populier dichtbij het gerestaureerde kasteel.

Gewone Hennepnetel = Galeopsis Tetrahit (Heukels' Flora, 23e druk 2005 en ook in alle andere boeken).

Volgens 1 van die boeken kan de kleur van de bloemen nogal varieren, van wit tot lichtpaars.

DOORNAPPEL # 4:

ZAADDOZEN


De zaaddozen die eirond zijn verdorren en verbruinen later en barsten dan open. De zaaddozen worden zo'n 6 a 8 centimeter groot.

Als de zaaddozen openbarsten worden de vele 100en zaadjes zichtbaar, die eerst lichtbruin zijn, en later dof gitzwart worden. Die zaadjes hebben de grootte en vorm van Linzen maar met een licht relief erop.

DOORNAPPEL # 3:

BLADEREN EN ZAADDOZEN



Opvallend zijn de bijna zwarte donkerpaarse stengels en takken.

DOORNAPPEL # 2:

GEHELE PLANT


Waarom eigenlijk de bloemen dicht waren ? Er was volop zon dus daar zal het niet aan gelegen hebben. Misschien waren ze al weer over het hoogtepunt van hun bloei heen.

De soortnaam Stramonium is afgeleid van het Griekse woord "estrammai" dat "gedraaid zijn" betekent: in de knop zitten de kroonbladeren namelijk rond elkaar gedraaid.

DOORNAPPEL # 1:

KLEIN EXEMPLAAR


Deze foto is ook op zaterdagmiddag 26 juli gemaakt aan het eind van het ouwe spoordijkje vlakbij de aanvang van de oostelijke zijde van de Moerputtenbrug.

Nicht An was de eerste die dit plantje zag en zich verbaasde over het feit dat de (dichte) bloem bijna zo groot was als het gehele plantje en ze riep mij erbij om te vragen wat het was en ik was hogelijk verbaasd deze plant weer eens "in het wild" te zien na vele decennia.

Dit is nog maar een klein en jong exemplaar: zeg in totaal 30 centimeter breed op deze foto qua hoogte amper 20 centimeter.

Pas enkele momenten later zagen we er nog meer, en grotere exemplaren van staan in het talud van de dijk.

Ik vond de plant zo'n 35 jaar geleden voor het eerst op een oude niet meer gebruikte begraafplaats waar alle botten van overledenen al tot stof waren vergaan, de 150 jaar oude grafstenen waren ook al aangetast door de tand des tijds. Daar stond deze plant, wel 1,5 meter hoog en ik vond em meteen mooi, grote bloemen, grote bladeren etc. en ik was meteen onder de indruk en wilde de plant dus ook in mijn tuin.

Die begraafplaats was ook geen openbare plek dus de 1e keer dat ik er was was al heimelijk en sneaky dus toen moest het de 2e keer een maand later nog heimelijker. Een maand later was omdat ik had ingeschat dat de vruchten (zaaddozen) dan wel rijper zouden zijn en dat bleek te kloppen, ze stonden "op barsten" maar waren nog wel groen. Vanwege de stekels had ik wel handschoenen aangedaan en ik plukte toen een heel aantal groene zaaddozen en toen ik voldaan huiswaarts fietste (ik had een afstand van 3 kilometer te gaan) werd ik wat licht en duizelig in het hoofd en achteraf denk ik dat ik me toch geprikt had aan de stekels en kwam er ook achter dat ie uitermate giftig is en dat heksen en sjamanen em gebruikten voor het opwekken van visioenen en hallucinaties. En nog weer later zag ik in de toen hippe boeken van Carlos Castenada over de Mexicaande indianen medicijnman Don Juan de plant genoemd werd als de magische plant Jimson Weed.

Mede door die boeken (en nog wel andere) ben ik overtuigd geraakt van 2 manieren van de plantenwereld exploren: 1.) de magische + mythologische en 2.) de wetenschappelijke manier, anno nu 2 werelden maar heel vroeger 1 en dezelfde wereld of beter gezegd, zonder de een ook de andere niet.

Wat betreft 1 heb ik zojuist al een tipje van de sluier opgelicht.
Wat betreft 2 hierbij de Latijns-wetenschappelijke naam Datura Stramonium (Heukels' Flora 23e druk, 2005).

In al mijn plantengidsen, Flora's en andere boeken heeft ie dezelfde naam maar in sommige boeken wordt ie weer helemaal niet vermeld (vanwege de giftigheid danwel vanwege de zeldzaamheid ?).

In 1 van de boeken las ik zojuist dat ie van origine helemaal niet autochtoon in Nederland voorkomt maar van origine uit Amerika komt en daar las ik zelfs het detail dat ie in het jaar 1577 in Spanje vanuit Mexico werd ingevoerd en zich van daaaruit via botanische tuinen in Europa verspreidde.
(Hoe weet men dat dat precies in 1577 was ?).

De plant behoort qua plantenfamilie bij de Nachtschade-achtigen, waartoe ook de "magische" planten zoals Bilzenkruid en Wolfskers behoren maar ook Aardappelen, Tomaten, Paprikas enzo en zelfs Tabak.

DOOIE BOMEN IN MOERASBOS


Zowaar alweer een landschapsfoto.

Halverwege onze wandeling over het ouwe Halvezolen spoordijkje beginnen aan beide zijde onderaan de dijk de ouwe moersabossen (of moet het ouwe Ooibossen noemen ?)

Deze foto is gemaakt in zuidelijke richting rond om 15:20 uur (ter indicatie van de lichtval en de aan de lucht vrijwel onzichtbare dreiging van het onweer).

GRASLANDJES MOERPUTTEN


Een half uur later gemaakt dan de vorige foto, van de Distel, dus op hetzelfde voetpad: een landschapsfoto die in westelijke richting is gemaakt.

SPEERDISTEL # 4:

UITGEBLOEIDE BLOEMEN


Regelmatige blog lezers weten het al, ik ben een grote liefhebber van Distels. Ik heb al allerlei soorten in verschillende stadia gehad.

Deze is al flinke tijd uitgebloeid en dan gaan al die pluiszaden wegwaaien net net als bij o.a. Paardenbloemen vermeerderen ze zich zelf zeer efficient en kom je op zoveel plekken Distels tegen.

In de 50er en 60er jaren bestonden er trouwens nog wettelijke Distelverordeningen die iedere burger verplichte, bij straffe van een boete, Distels moest vernietigen, zelfs op eigen grond !

Speerdistel = Cirsium Vulgare (Heukels' Flora, 23e druk, 2005).
Deze draagt in al mijn Flora's dezelfde Latijns-wetenschappelijke naam.

De foto is gemaakt bij het onverharde voetpad waarmee je van het parkeerterrein van Staatsbosbeer het Halvezolenlijntje kunt oplopen en het gehele omringende gebied de Moerputten heet (althans tot aan waar de grens met de Vughtse Gement loopt). Bij dat voetpad heb ik al eerder foto's gemaakt, van de Klitten knoppen, de Rimpelroos en waar ik ook die geel/oranje zwarte zebra Rupsen van de Jacobsvlinder vond. Er waren nog steeds volop rupsen maar heb ik nog geen Jacobsvlinders zien vliegen.

Ik was daar afgelopen zaterdagmiddag 26 juli met nicht An uit Schagen. Eenmaal op het dijkje zijn we in westelijke richting gaan lopen totaan de gerestaureerde spoorbrug over het moerasmeer of hoe je het ook noemt.

Daar op de spoordijk vonden we tot onze verbazing heel veel soorten Paddenstoelen en ook 100en piepkleine jonge Padjes. En dat laatste verbaasde ons het meest want het was bloedheet en erg broeierig en in de verte hoorde je al onweer aankomen met geen donkere dreigende wolken verder. De foto is om 15:50 uur gemaakt.

REDACTIONEEL # 2

Vanavond heb ik aan de blog de verschillende onderdelen in de rechter witte kolom qua horizontale volgorde veranderd.

Wat er nu bovenaan staat en wat onderaan zal je zelf vanzelf wel zien:

Het Profiel staat nu bovenaan, de links daaronder, en binnen links altijd eerst de meest recent toegevoegde die dan later weer doorschuiven naar een bepaalde natuur categorie en onderaan links naar websites en blogs van vrienden. En daar link ik alleen naar als ze over natuur onderwerpen gaan en niet louter omdat het sites of blogs zijn van vrienden.

Meer onderaan het overzicht van oudere berichten op deze blog, maar nu per maand, en met een pull down menu i.p.v. per dag of week.

Helemaal onderaan nog iets .... de onderdelen indeling is qua aantal onderdelen onveranderd gebleven, alleen qua volgorde veranderd.

REDACTIONEEL # 1

Dit weekend publiceer ik zeer waarschijnlijk geen berichten en foto's omdat ik op zaterdag en zondag 26 en 27 juli op expeditie ga met 1 of meerdere personen om nieuwe dingen en locaties te gaan ontdekken. Hopelijk kom ik dan weer thuis met vele foto's en verhalen.

Mocht ik tussentijds gedurende deze 2 dagen toch tijd hebben om te "bloggen" dan misschien toch wat berichten of anders weer vanaf aanstaande maandag of dinsdag weer meer ....

WATERGENTIAAN # 3:

BLOEMEN VAN DICHTERBIJ

Ik heb ook met een telelens ingezoomd op de bloemen maar echt tevreden over de foto ben ik niet.

Iets anders is het "olie"-achtige spul dat rondom de bladeren op het water drijft: dat is zeker geen olie maar iets van een natuurlijke aard, iemand vertelde me laatst nog wat het was maar ben helaas vergeten wat het ook alweer was. Wie weet kom ik er later nog eens op terug.

En er vielen me nog een paar dingen op: kleine bubbeltjes maar heel weinig, misschien een moerasgas ?

En nog iets anders was dat ik afentoe Vissen zag rommelen vlak onder en aan de bladeren, echt zien kon ik de Vissen niet, maar wel aan de beweging van het wateroppervlak kon afleiden dat het Vissen waren. Brasem misschien want ik heb ergens gelezen dat die in het water van het Westerpark voorkomen.

WATERGENTIAAN # 2:

VAN IETS DICHTERBIJ


Van iets dichterbij gefotografeerd.

WATERGENTIAAN # 1:

HEEL VEEL EXEMPLAREN


Deze en de volgende 3 foto's zijn vanmiddag 25 juli gemaakt vanuit de berm van het pad in het Westerpark dat Kraaikampen heet. Pal naast de Mattenbies foto's van gisteren.

Ik had de planten al maandenlang in de smiezen en dat het geen Waterlelies waren was ik al van overtuigd, maar ik dacht dat het wellicht de Gele Plomp zou worden, want die 2 hebben allebij sterk op elkaar gelijkende jartvormige bladeren. Maar ik vond de bladeren nogal klein dus ik zat al een tijdje te wachten op de bloemen en die zijn wel geel blijkt nu maar de Gele Plomp is het toch zeer zeker niet, dat zijn heel andere bloemen en die steken hun hoofdje ook niet zo ver boven het wateroppervlak.

Deze bloemen steken iets van 10 a 15 centimeter boven water en de bladeren hebben een doorsnede van ongeveer 10 centimeter. (Die van de Gele Plomp en Waterlelie hebben wel dezelfde vorm maar zijn veel groter.) Het is een vaste, meerjarige plant die v.n.l. in Laagveengebieden voorkomt.

Watergentiaan = Nymphoides Peltata (Heukels, 23e druk, 2005).

In al mijn plantenboeken heeft ie die naam hoewel daar nog wel enkele oudere namen genoemd maar het gaat me wat te ver om ook namen te noemen uit boeken die die namen ook al secundair vinden gaat me wat te ver.

Hij is lid van de familie van de Watergentiaanachtigen waar eigenlijk maar 1 andere plant in Nederland lid is.

MATTENBIES (?) # 2:

TOPPEN STENGELS

Omdat ik toch nog steeds geen 100 % zeker ben dat dit qua plantensoort de Mattenbies is hierbij een foto van iets dichterbij.

Aan een ieder met meer vakkennis en specialisme het verzoek om mijn gok te bevestigen danwel toe te lichten dat het misschien toch een ander plantensoort is.

MATTENBIES (?) # 1:

GROEIWIJZE LANGS WATER

Grassoorten en verwantte plantensoorten waag ik me over het algemeen niet zo aan vergeleken met andere soorten kruidachtige planten maar ik begin me er steeds meer voor te interesseren.

En dan zijn er ook nog eens allerlei soorten die op grassen, riet enzo gelijken maar eigenlijk botanisch gezien geen echte grassen zijn.

Een poosje geleden had iemand me in alweer datzelfde Westerpark ook Bevertjes laten zien, die zo heten vanwege de bloeiwijze maar bij mijn weten niks te maken hebben met het diersoort dat Bever heet. Maar die Bevertjes kon ik in het park niet meer terugvinden. Ze staan er vast nog steeds, alleen ben ik vergeten waar precies ook alweer :)

Ik vermoed dat dit Mattenbies is, ook alweer een plant die eigenlijk geen grassort is maar behoort tot de Cypergrassen, net als het Veenpluis van laatst (zie bericht Veenpluis op deze blog).

De Nederlandse naam ontleent ie aan het feit dat er vroeger vlechtsels van werden gemaakt voor zittingen en rugleuningen van stoelen.

Het spul, de stengels zijn ijzersterk, ook ikzelf heb er als kind wel eens dingen van gevlochten en dan kreeg je een soort touw dat veel gewicht kon trotseren, en het is mooi, sterk, stug en nog mooi van kleur en structuur ook.

Volgens Heukels' Flora (23e druk, 2005) heet het Scirpoides Lacustris.

In 2 andere boeken heet ie Schoenoplectus Lacustris en Scirpus Lacustris. Ik vermeld nu nog maar even niet de specifieke boeken en de taxonomische systemen. Ik zal 1 dezer dagen eens een bericht schrijven met een lijstje van alle boeken de ik raadpleeg en er dan een soort "legenda" voor deze blog van maken.

Zoals gezegd grassen en er op gelijkende planten is zeer moeilijke materie en dan met name onder de Cypergrassen heb je ook nog diverse soorten die een 2e deel in hun naam hebben van 'rus' of 'zegge'. En ook bestaan er diverse Biessoorten maar dat heeft weer niks te maken met de plant die Bieslook heet, dat is weer iets totaal anders ! :)

BIJVOET # 2:

MASSAAL IN BLOEI

Naast het muurtje naast het slootje van de eerder genoemde Kompassla en Engelwortel in het Westerpark bloeit dus ook deze plantensoort Bijvoet echt op massale schaal en zeer uitbundig.

Verspreid over verschillende locaties in en rondom de stad heb ik em al wekenlang zien bloeien. Ook van deze plantensoort geldt weer dat die bloemen niet de meest esthetische zijn volgens de normen van de meeste mensen en eigenlijk qua gehele plant, maar dat is een discussie die ik nog wel eens opnieuw zal aankaarten.

Bijvoet = Artemisia Vulgaris (Heukels' Flora, 2005). Vulgaris betekent algemeen en de plant is ook sinds ie die naam kreeg ZEER algemeen en is ook een plantensoort dat zowat op allerlei plekken groeit waar je maar kunt bedenken.

Ook in al mijn andere plantenboeken draagt ie deze Latijns-wetenschappelijke naam, zelfs in mijn alleroudste Flora van 1915 en ook wordt ie al bijna een hele eeuw nog steeds gerekend tot de Composietachtigen, al zie je dat er op het eerste gezicht niet zo 1, 2, 3 aan af.

Ondanks het hoge zogenaamde "onkruid gehalte" van dit plantensoort toch een plant waar flink wat over te vertellen is wat ik ook al eerder heb gedaan en ook diverse andere mensen bij de REACTIES op dat bericht geschreven hebben. Zie: BIJVOET # 1

KOMPASSLA # 4: KNOPPEN

Ook deze foto (en die in volgende berichten) zijn gemaakt in het Westerpark op afgelopen dinsdag 22 juli.

Kompassla dat in knop staat en binnenkort zal gaan bloeien.
Dit exemplaar groeit langs hetzelfde muurtje als het 2e exemplaar van de Gewone Engelwortel maar dan aan de andere zijde, de zijde van het geasfalteerde voet- / fietspad.

In de laatste 23e druk van de Heukels' Flora van Nederland (dat zeer hoog aangeschreven wordt in wetenschappelijke kringen) wordt beweerd dat ie zeer zeldzaam is in urbane gebieden (Urb. heet dat) en er wordt zelfs niet eens vermeld dat ie soms plaatselijk vrij algemeen kan voorkomen. Dat vind ik een onjuistheid.

Sinds ik em een maand geleden daar in het park tegenkwam ben ik de plant op veel meer locaties in de stad tegengekomen, echt 100en exemplaren ! Beetje rare opmerking van de Heukels' vind ik.

Onderaan de tekst over de Kompassla staat met een letterafkorting en cijfercode ook de naam Gifsla. Wat die afkortingen en cijfercodes betekenen moet ik nog eens beter bestuderen. Maar hoezo dan weer die wijze van slechts in een paar woorden vermelden denk ik dan ?

Voor wat ik weet is Gifsla toch een ander apart plantensoort en de Heukels' meest recente druk noemt die dan ook Lactuca Virosa. Dus waarom geen meer volledige opname in dat boek ?

Kompassla heet in die Heukels' Lactuca Serriola.

In een heel aantal andere plantenboeken die ik heb heet ie ook zo en in weer een aantal andere wordt ie helemaal niet eens vermeld.

Hierbij een weetje en enkele citaten uit 2 van die boeken:

* 1.) In Gifsla zitten stoffen die in veel ouder tijden werden gebruikt (tesamen met stoffen uit Bilzenkruid [een Nachstchade-achtige] en Gevlekte Scheerling [een Schermbloemige]) als verdovend middel bij operaties. De plant schijnt daar toendertijd zelfs voor verbouwd te zijn. De samenstelling doet me ook denken (behalve die Gifsla) aan planten die verwerkt werden in Heksenzalven.

* 2.) CITAAT: "Hij lijkt hier en daar te zijn ingeburgerd."

* 3.) CITAAT: "een soort die zich sterk uitbreidt".

Bronnen:

1.) Uit 'Wilde planten van West- en Midden-Europa.' (Uitgeverij The Reader's Digest NV, Amsterdam, Brussel, 2004).

2.) Idem als 1.

3.) Uit 'Vademecum Wilde Planten' (Uitgave: Instituut voor Bos- en Natuurbeheer, Wageningen i.s.m. Stichting Leefmilieu, Antwerpen, 6e druk, jaartal = ?). 5e druk was van 1999. Dit boek is echt gericht op groenbeheerders.

Eerdere berichten op deze blog over deze plant:

KOMPASSLA # 3

KOMPASSLA # 2
KOMPASSLA # 1

GEWONE ENGELWORTEL # 3:

BLADEN AAN VOET VAN PLANT


Meer onderaan hetzelfde exemplaar van de Engelwortel kan je hier de bladeren zien.

Ook is op deze foto goed te zien hoe dicht ie bij het water staat.

Niet geheel scherp omdat er toch meer gefoccused werd (niet bewust) op de stengels van de Gras soorten.

Op een aantal Gras soorten in het park kom ik later nog terug.

GEWONE ENGELWORTEL # 2

SCHERMBLOEMEN 2

Aan de andere kant van het voet- / fietspad zag ik achter zo'n zelfde muurtje nog een 2e exemplaar staan, groter ook minstens een meter hoog en groeiend langs een slootje.

Hier de schermbloemen ervan en vrijwel in het midden van de foto zie je bovenaan de stengel een miniatuur blaadje zitten. Onderaan de voet van de plant zitten veel grotere geveerde bladeren.

Daartussenin is het vooral stengel. Die stengel schijnt hol te zijn zo las ik, en waarvan de vorm van de holte en specifieke vorm heeft.

Maar daarin geloven jullie me vast wel op mijn woord, want ik was toch niet van plan de prachtige plant er voor toe te takelen om het te kunnen fotograferen.

GEWONE ENGELWORTEL # 1:

DE SCHERMBLOEMEN 1


Dit moeten haast wel bloemschermen zijn van de Gewone Engelwortel.

Dit heb ik sisteren (22 juli) eind van de middag rond 17 uur gefotografeerd. Ik had in de loop van de middag een afspraak in de vrij nieuwe Paleiskwartier wijk en precies tussen de oudere wijk Deuteren ligt dus een deel van het Westerpark (er zijn meer delen want dat park is eigenlijk meer een lange groene strook noordelijk van het treinspoor. Qua park wordt het her en der onderbroken voor bebouwing en grotere straten en wegen waardoor het eigenlijk ook wel beschouwd kan worden als diverse parkjes, maar goed laat ik het hebben over planten i.p.v. stedenbouwkunde en ruimtelijke ordening en openbare ruimte).

Ik durf toch wel met enige zekerheid te beweren dat dit de schermbloemen zijn van een Gewone Engelwortel. Er bestaan veel meer Schermbloemigen qua soorten; waaronder de Gewone Berenklauw, Fluitenkruid, Zevenblad en de Wilde Peen en die heb ik allemaal al besproken en deze is zeker geen van die soorten die allemaal vrij algemeen zijn, en dat is deze Engelwortel ook. Er zijn nog wel meer soorten Schermbloemigen maar die zijn vrijwel allemaal flink minder algemeen.

Maar ditmaal heb ik erg goed gekeken naar de delen van de plant, ook de bladeren en stengels (zelfs een blaadje geplukt en mee naar huis genomen om het nog beter te bestuderen) en ik was zeer geconcentreerd en goed geluimd en er waren amper andere bezoekers in het park dus werd ook niet afgeleid.

Wat me o.a. opvalt bij deze is dat de bovenkant van de scherbloemen veel meer een bolle vorm hebben dan de andere Schermbloemigen die ik tot nu toe getoond heb.

Gewone Engelwortel = Angelica Sylvestris (volgens de laatste Heukels).

Het woord Sylvestris betekent "ook in bos groeiend" maar in de meeste gevallen groeit in langs waterkanten en soms ook wel in bermen. Dit exemplaar staat zeer nabij het water.

Ook in al mijn andere plantenboeken draagt ie diezelfde naam maar in dit geval vraag ik me af hoe ie aan de Nederlandse naam Engelwortel komt ?

REDACTIONEEL

Omdat er onlangs in een discussie over Latijns-wetenschappelijke namen bij de REACTIES op een bericht over Mottenkruid verwarring ontstond zal ik voor dergelijke namen voortaan het APG (II) taxonomische systeem toepassen. Dat is het systeem dat ook de laatste 23e druk van "Heukels' Flora van Nederland" uit 2005 gebruikt. Evt. vermeld ik per plantensoort ook afwijkende namen.

Omdat dit bericht vanzelf verouderd en naar onderen opschuift heb ik deze statement ook in Mijn Profiel opgenomen.

PERZIKKRUID # 2


Ook deze plant en de foto ervan zijn van dezelfde locatie en dag als die in het vorige bericht.

Hoewel het een oude bekende is weet ik pas sinds kort dat ie Perzikkruid heet. AnneTanne legde toen nog uit dat je em met name herkent aan de donkere vlekken in de bladeren die de vorm van een halve maan hebben. Naar reactie AnneTanne.

Omdat ik die dag ergens op moest wachten op die plek en er heel veel stonden en ik dus alle tijd van de wereld had heb ik ze uitgebreid zitten bekijken en daarbij viel me op dat de vlekken van sommigen ook wel wat lijken op de letters W of M, afhankelijk van welke kant je kijkt.

Verder vermoed ik dat veel mensen em ook lelijk vinden en dan vast ook weer omdat ie op allerlei plekken opduikt. Eigenlijk vind ik em zelf best mooi (niet om tegendraads te willen zijn) en in ieder geval mooier dan de steentjes van de muur en de PVC regenpijp.

Perzikkruid = Polygonium Persicaria (Heukels 23e druk).
Behorend tot de Duizendknoop familie.

In andere vrij recente boeken kom in em tegen als Persicaria Maculosa (Gray) of (Linnaeus).

In 1 boek wordt ie helemaal niet vermeld (belachelijk) en in een plantengids ouder dan de rest (1975) heet ie reeds Polygonium Persicaria.

Ik zal toch eens een bericht schrijven over al die boeken of op zijn minst titels en andere gegevens opsommen..

GEWONE MELKDISTEL # 5


Vorige week donderdagochtend 17 juli had ik door omstandigheden toegang tot een normaal van de openbare weg afgesloten particulier parkeerterrein van een nieuwbouwflat aan de ZuidWillemsvaart waarvan 1 zijde van het plein grenst aan de achterzijde van de Van Berckelstraat.

Ik liep een rondje op het plein en zag dat er maar 2 plantensoorten groeiden, Perzikkruid en deze Gewone Melkdistel. Daar heb ik het al eerder over gehad en vroeger vond ik em foeilelijk maar gedurende het laatste jaar ben ik em wel gaan waarderen en mooier vinden.

Een poosje geleden liep ik met de gedachte rond om een oproep te plaatsen aan lezers van de blog met de vraag wat men de lelijkste inheemse plant vind. Ik vermoed dat deze plant vrij hoog zou scoren bij veel mensen :)

Op deze foto vind ik em zelfs mooi, al was het pas na een flinke regenbui waarna het later op de ochtend opknapte. Als je goed kijkt zijn er zelfs nog waterdruppels op de bladeren te zien.

De voornaamste reden dat veel mensen een hekel aan deze plant hebben is denk ik omdat ie op zoveel plaatsen en ook de gekste plaatsen opduikt, hoewel ie vrij gemakkelijk is weg te halen.

Een echte underdog onder de planten waardoor ik haast geneigd ben het voor em op te nemen :)

Gewone Melkdistel = Sonchus Arvensis (volgens de Heukels 23e druk en het APG II systeem (?)).

In alle andere boeken heet ie Sonchus Oleraccus.

Ik heb er ditmaal AL mijn plantengidsen en Flora's op nageslagen en deze laatste geslachts- en soortnaam heeft ie in al die andere boeken, al vermelden die niet allemaal de plantenfamilie. De Heukels rekent em onder de Asters, maar dat is hetzelfde als Composieten oftewel Samengesteldbloemigen. Wat dat betreft heeft er dus alleen een verandering in soortnaam plaatsgevonden en niet qua qua geslacht of familie.

De discussie over plantenfamilies ontstond gisteren naar aanleiding van het Mottenkruid. En sindsdien heb ik me voorgenomen en beloofd beter te letten op de taxomische systemen.

Tot slot wil ik op die systemen toch nog even commentaar geven: Die APG systemen baseren zich op DNA en de oudere op morfologie van uiterlijkheden van planten. Dat hele DNA gedoe is best interessant om verwantschappen te zoeken en vinden. Maar genetisch gezien is de Homo Sapiens ook verwant met Mensapen zoals Gorilla's enzo maar als ik 1 van beide tegenkom kijk ik toch liever naar het uiterlijk dan dat ik een weken durend en kostbaar DNA onderzoek ga laten doen. ( = een grapje, geen kritiek, zeker niet op lezers van de blog !)

MOTTENKRUID # 7


Hier nog een closeup van een ander van de 3 exemplaren, ook zo rond 20 uur in de avond gefotografeerd.

Met name aan het onderste deel van de stengel zijn die klierharen weer aardig goed te zien.

Er is nog een verlepte bloem te zien die kroonbladen heeft. Dat zijn er 5 en ik zag ergens dat die soms ook geel kunnen zijn.

Onder die verlepte bloem ook nog twee restanten waarvan de kroonblaadjes dus al afgevallen zijn maar waar je de kelkbladen nooit ziet met een uitstekende "sliert" (met name links aan de stengel, iets lager dan de bloem). Dat zijn, denk ik, de bevrucht stampers of vruchthoofdjes die later de zaadjes gaan vormen.

Ook had ik nog beloofd iets te vertellen over de plantenfamilie waar ze bijhoren maar eerst het plantengeslacht. Verbascum dus, naaste familie leden zijn ook de diverse soorten Toortsen of Kaarsen, al zou je dat niet zo snel verwachten (althans ik niet).

Dan ook nog over de Nederlandse naam van het Mottenkruid: de soort aanduiding van het Mottenkruid Verbascum Blattaria, dat Blattaria is afgeleid van het woord (Latijn of Grieks ?) "Blatta" en dat betekent "Mot" of "Kakkerlak" (nogal een verschil vind ik). Het verhaal luidt dat je Kakkerlaken uit je huis kunt krijgen met de bloemen omdat de Kakkerlakken in de bloemen kruipen en door de klierharen komen vast te zitten en je dan alleen de bloemen hoeft te plukken en weg te gooien.

Het plantengeslacht behoort tot de familie der Helmkruiden en vaak zijn plantenfamilies ofwel kruidachtige planten ofwel bomen of struiken. Deze familie heeft diverse geslachten waarvan Leeuwebekken, Ereprijsen, Ogentroosten er een aantal zijn. En ook de Grote Ratelaar en het bekende Vingerhoedskruid horen bij die familie.

Maar zoals wel vaker kent deze familie ook 1 taxonomische uitzondering met een geslacht van bomen waarvan 17 soorten bestaan, allemaal exotische bomen uit Zuidoost Azie. Dat geslacht heet Paulownia.

De meest gekweekt soort is Paulownia Tomentosa. In het Nederlands heet die Anna Paulowniaboom of Keizersboom. Daarvan staan 2 exemplaren op het Emmaplein waaraan ik begin mei nog 6 berichten wijdde.

Mocht je daarvoor belangstelling hebben dan even terugscrollen tot 12 mei, want anders zou ik hier 6 interne links moeten maken, en zoveel eer verdient die exoot nu ook weer niet :) [en het is immers ook slechts een verre verwant.]

MOTTENKRUID # 6


Hierbij nogmaals 2 van de 3 exemplaren vlak naast elkaar stonden.

Deze foto is vroeg in de avond gemaakt op de terugtocht van mijn fietstochtje van 14 juli. En omdat het een vrij warme en zonnige dag was geweest en het was op het moment van de foto zo rond 20 uur in de avond em de bloemen waren toen al verlept.

Of ze daarna zijn gaan uitvallen en of het 1dagsbloemen zijn weet ik niet. Misschien gaan ze gewoon tegen zonsondergang gewoon dicht voor de nacht en de volgende ochtend weer open maar daarover heb ik intuitief zo mijn twijfels.

MOTTENKRUID # 5


Zoals ik in een eerder bericht schreef vond ik enkele dagen later (n.l. op maandagmiddag 14 juli) amper 10 meter verderop dan het exemplaar uit alle vorige berichten nog 3 exemplaren van Mottenkruid.

Die bloeiden nog wel, en hierbij een foto van 1 van die 3 exemplaren.

Gewoon in een berm in het Westerpark vlak langs een voetpad.

Wat mooi te zien is op de foto is dat veel planten die bloemen hebben langs een stengel de bloemen in het midden nog bloeien en de uitgeboeide bloemen onderaan aan in het zaad zijn. En bovenaan de stengel nog knoppen die nog moeten gaan bloeien. De individuele bloemen bloeien maar zeer kortstondig, maar er waren er dus bovenaan aan de stengel dus nog een aantal "in de maak".

Die dag was ik in gezelschap en was op die plek op zoeken naar bog bloeiende exemplaren van Blaassilene die er er nog onlangs had gezien. Ik wilde die plant tonen aan mijn gezelschap maar ze waren dus al uitgebloeid.

Zo zie je maar dat je het een zoekt en het andere vindt :)

MOTTENKRUID # 4


Hier nog een closeup van hetzelfde exemplaar. Net als de vorige foto gemaakt op de avond van 11 juli.

Dankzij het fraaie tegenlicht zijn de witte puntjes weer goed te zien.

JL heeft intussen uitgedokterd dat dat kleine klierhaartjes zijn waarmee het plantje zich waarschijnlijk beschermd tegen vraat door insekten.

Ik baalde nogal dat ik er te laat bij was om zelfs de bloemen te fotograferen en het bloeien was ook van zeer korte duur.

Maar enkele dagen later vond ik amper 10 meter verder nog 3 exemplaren die nog wel bloeiden.

MYSTERIEUS PLANTJE

= MOTTENKRUID (# 3)


Ter aanduiding over het mysterieuze plantje dat ik bedoel eerst 2 interne links naar de eerdere 2 berichten:

MYSTERIEUS PLANTJE DEEL 1
MYSTERIEUS PLANTJE DEEL 2

De ontdekking van het plantje was op 15 juni 2008. toen ik tesamen met JL in het Westerpark was. Ik geloof dat JL em als eerste zag. De foto's bij de 2 eerdere berichten zijn dus ook van die datum.

Voor ons beiden was het een totaal onbekend plantje dat ons vanaf het begin intrigeerde, niet in het minst omdat er op alle delen van het plantje witte puntjes zitten. Er werd gespeculeerd wat dat zou kunnen zijn, Poliepen misschien ? Maar zonder dat je de naam van een plant weet is het lastig meer te weten te komen. JL stuurde er foto's van aan diverse bevriende biologen / ecologen en het spoor leidde naar een plant uit de familie der Helmkruiden. Het finale "verlossende woord" kwam van Rob de Vrind (aan JL) en sindsdien weten we dat het Mottenkruid is. Met dank dus aan Rob de Vrind. Vanaf toen konden we meer te weten proberen te komen, en dat zal ik in de volgende berichten schrijven.

Mottenkruid = Verbascum Blattaria.

Het is echt een zeldzame plant en tot mijn verbazing staat ie desondanks niet op de Rode Lijst en is ie evenmin wettelijk beschermd.

In 1 van de volgende berichten die in de loop van de avond komen ook meer info over de familie waar ie bijhoort.

Dit is een foto gemaakt op 11 juli en van hetzelfde exemplaar uit de eerdere berichten en groeiend op een muurtje. Via JL, en foto's van hem wist ik dat ie een tijdje daarvoor had gebloeid maar daarvoor kwam is dus te laat, want op deze foto staat ie dus al in het zaad.

WILGENROOSJE # 2: (HARIG)

CLOSEUP BLOEMEN


Deze foto en dit bericht plaats ik als extra vervolg op het bericht over het Wilgenroosje van gisteren en met name vanwege de reactie van AnneTanne die me corrigeerde qua soort van dat Wilgenroosje.

Deze foto maakte ik ook van de Wilgenroosjes in het Westerpak op maandagavond 14 juli maar toch wel flink voor zonsondergang. Ik maakte de foto met name vanwege "het kruisje" in de bloem. Bij thuiskomst toen ik de foto bekeek was ik verbaasd over de naar blauw neigende kleur van de bloem, temeer daar ik het ter plekke veel minder ervaarde als zijnde meer naar blauw neigend.

Ik begon zelfs aan mezelf of aan de instellingen van mijn camera te twijfelen of aan de lichtval omdat het al midden op de avond was (20:28 uur Nederlandse Zomertijd).

Verder weet ik ook wel dat bloemen van 1 en dezelfde plantensoort qua kleur (juist die kleuren) kunnen varieren al naar gelang de zuurgraad van waar planten groeien (zuur of basisch) maar dat lijkt me hier niet het geval, want de zuurgraad in het Westerpark zal toch niet veel varieren lijkt me.

Een zeer bekende cultuurplant wiens kleuren varieert op basis van de zuurgraad van de grond waarin ie groeit is de Hortensia.

Ik ben eens wezen kijken op:
http://www.kuleuven-kortrijk.be/bioweb/?lang=nl&detail=133&titel=wilgenroosje,%20harig%20%20-%20Epilobium%20hirsutum

Daar op de tweede rij van boven in het midden zie ik ook een closeup foto van een bloem die naar blauw neigt:
http://www.kuleuven-kortrijk.be/bioweb/foto.php?link=photos/E/epilobium%20hirsutum-harig%20wilgeroosje04.jpg&titel=harig%20wilgenroosje%20-%20Epilobium%20hirsutum

Harig Wilgenroosje = Epilobium Hirsutum.

Er bestaan nogal wat soorten Wilgenroosje en het zijn overigens ook leden van de Teunisbloemen familie.

DEENSE HOKJESPEUL # 2

De bloemen van deze exemplaren zijn wat meer roze.

De stengels van de plant staan niet rechtop maar zijn meer liggend en met name linksonder op de foto zijn de geveerde bladeren te zien.