MIDZOMER OP KOMST Deel 1

voorteken: St. Janskruid bloeit


Hierbij een foto van zondag 15 juni gemaakt in het Westerpark in 's-Hertogenbosch.

In 1e instantie beschouwde ik de foto als "mislukt" omdat vrijwel niets op de foto scherp is: noch de bloemen van het Sint Janskruid, noch de schors van de boom en zelfs de dingen aan de horizon niet.

Voor mijn part kan je het ook een landschapsfoto noemen. Landschapsfoto's plaats ik zelden op mijn blog en definieerde het begrip landschapsfoto laatst nog als zijnde dat de horizon te zien moet zijn en dat is bij deze foto (onbewust) het geval.

Hoe langer ik naar de foto keek vond ik dat ie ondanks de geringe fotografische kwaliteit eigenlijk heel goed de sfeer weergeeft van dit seizoen en hoe ik me voel in dit seizoen; het ware hoogtepunt van het jaar: midzomer, de zonnewende waarbij het daglicht het langst duurt en de nachten het kortst zijn. Het tegenovergestelde is bij midwinter / wineter zonnewende en dat vind ik persoonlijk een gruwel maar ieder zijn "meug" nietwaar ?

De pre-Gristelijke volkeren in Noordwest Europa, zoals de Kelten en de Germanen zagen deze plant als 1 van de tekenen dat het Midzomer werd (hoewel er ook in die tijd al aan astronomie werd gedaan).

Later werden dergelijke dingen allemaal gekerstend, voor ieder heidens feest (of ook locaties) werden apostelen en heiligen aan opgedragen zodat men gewoon kon doorfeesten en door zuipen :)

Midzomer werd dus de dag van St. Jan en daamee wordt Johannes de Doper bedoeld en dat is weer een verhaal apart in samenhang met deze plant. Zoook de medicinale eigenschappen enzo van de plant om nog maar te zwijgen van de vroegere magische eigenschappen. Daarover later in de week meer, hopend dat ik dan betere foto's van Sint Janskruid heb.

In feite gaat dit bericht meer over de op handen zijnde Midzomer zonnewende.

De exacte info daarover is:

Zaterdag 21 juni 2008:

- Officiele begin van de astronomische zomer: 01:59 uur.
(De metereologosche zomer was al begonnen op 1 juni.)
- Zonopkomst: 05:20 uur.
- Zonsondergang: 22:04 uur.
- Het tijdstip dat de zon het dichts bij de Aarde staat op onze noorderbreedte van de Aarde is als ie boven de Kreeftskeerkring staat. Qua positie van de Kreeftskeerkring zie http://nl.wikipedia.org/wiki/Kreeftskeerkring

Rond deze tijd dit jaar (2008) valt er voor in Astronomie geinteresserden wel meer te beleven.

De tot dwerg gedegradeerde vroegere planeet Pluto staat lijnrecht tegenover de Zon en ook met Jupiters manen is iets aan de hand en zelfs met de maan, daarover is meer te vinden op: http://hemel.waarnemen.com/index.html

KOMPASSLA Deel 2

verschil qua bladeren


Afgelopen zondag 15 juni vonden JL en ik deze planten in het zuidelijke deel van het Westerpark.

Vreemd genoeg herkende ik em niet meteen als dezelfde plant als die aan de Buitenhaven.

Ze groeien op een muurtje dat bestaat uit grote stenen die in een stalen "kooi" vastzitten (is rechtsonder nog iets van te zien).

Het vreemde was ook dat het er op het eerste gezicht uitziet als 1 plant met verschillende bladeren en dat komt wel vaker voor; onderaan en bovenaan een plant verschillen de bladeren van bepaalde planten nogal eens en ook naar gelang hun ouderdom of seizoen. Toen we beter keken bleken het 2 planten te zijn, ieder met een verschillende vorm bladeren. Het ene type blad aan het ene exemplaar en de andere vorm aan het andere exemplaar. Bij het beter bekijken kwam we toch tot de conclusie dat beide planten van hetzelfde soort zijn. Met name door de stekels op de onderkant van de hoofdnerf.

In de Heukels Flora staat de plant Kompassla afgebeeld met 2 rijen stekels naast elkaar.

In een aantal van mijn plantengidsen staat ie helemaal niet vermeld. Vroeger werd ie Wilde Sla genoemd en je zou em haast willen proeven maar doe dat maar niet want hij is giftig !

- In "Elseviers Plantengids" van 1975 staat ie vermeldt als Wilde Sla.
- In de "Nieuwe Plantengids voor onderweg" van Uitgevers Tirion staat ie helemaal niet vermeldt.
- In "Zakflora" staat ie ook niet, dat is een antiquarische Flora uit 1915 van uiteverij wolters, zelfs niet onder de oude naam Wilde Sla en evenmin onder de Latijns-wetenschappelijke naam.
- In "Wilde planten, flora en vegetatie in onze natuurgebieden deel 2: het lage land" uitgegeven in 1971 door de Vereniging tot Behoud van Natuurmonumenten staat alleen een zwart-wit foto van de plant.

De Nederlandse omdoping van de naam is omdat de bladeren in Noord-Zuid richting zouden groeien om zich van de zon af te wenden en zo uitdroging te voorkomen. Daar ben ik nogal skeptisch over en met name bij de exemplaren aan de Buitendijk waar ik vanmiddag was gaan kijken klopt dat toch niet helemaal.

Kompassla = Lactuca Serriola.
(qua familie hoort ie ook weer bij de Composietachtigen).

Dat het toch om deze soort gaat moet je em maar eens vergelijken met de foto's op deze websites:
wilde-planten.nl/kompassla.htm
www.kuleuven-kortrijk.be/bioweb/?lang=nl&detail=204&titel=kompassla%20-%20Lactuca%20serriola
http://nl.wikipedia.org/wiki/Kompassla

KOMPASSLA Deel 1:

onderkant blad: stekels op nerf

Op 13 juni had ik een foto geplaatst van een plant die ik aan de Buitenhaven had gevonden en die ik niet kende.

Ik plaatste er een oproep bij en daaruit is bij REACTIES een hele discussie ontstaan. JL beweerde dat het Kompassla was en die hadden we toevallig ook samen gevonden in het Westerpark op zondag 15 juni 2008.

Via allerlei plantengidsen en websites kwamen we er toen achter wat het was en dat het voornaamste kenmerk eigenlijk de stekels op de onderkant van de hoofdnerf was.

Ik ben dus vandaag teruggeweest naar de Buitenhaven en een blad geplukt en er thuis deze closeup foto van gemaakt.

Meer over de plant in het volgende bericht.

ONBEKENDE COMPOSIET

Deel 4: de knopjes


Aan de jongere stengels van de planten zitten bovenin dergelijke groepjes met knopjes. De grootste ervan is ongeveer 1 centimeter hoog.

Ook deze knopjes zijn behaard maar de plant voelt niet echt prikkerig ofzo aan.

Als extra info nog dit, ik heb de hoogte van de plant beter bekeken, dat zal ongeveer 1.60 meter zijn.

De 2 soorten die eerder in een reactie genoemd werden als het mogelijk soort waren:

Groot Streepzaad = Crepis Biennis
en
Moerasmelkdistel = Sonchus Palustris.

ONBEKENDE COMPOSIET

Deel 3: de bloem


Hier een afgeplukte bloem die uiteraard vrijwel meteen dicht ging / verwelkte.

Geopend zijn de bloemen zo'n 2 a 3 centimeter in de breedte.

De minieme haartjes op het groene deel onder de bloem zelf zijn als je ze met het blote oog bekijkt gebroken wit van kleur.

Uitgebloeide bloemen hebben de planten nog niet, wel knoppen die nog moeten uitkomen, zie volgende bericht.

ONBEKENDE COMPOSIET

Deel 2: het blad


Zaterdag 14 juni plaatste ik een foto van een mij onbekende Composietachtige plant die ik aantrof in de Havendwarsstraat met een oproep erbij welk plantensoort het was.

In een reactie volgden wat mogelijkheden en een aantal eigenschappen waar ik op moest letten, waaronder de vraag of de plant melksap heeft. Bij het plukken van o.a. het blad zag ik een heel klein beetje wittig vocht maar ik kan niet zeggen dat er echt sap uitstroomde.

Voor de rest kom ik er nog steeds niet goed uit en heb dus een aantal plantdelen geplukt en thuis van dichbij gefotografeeerd in de hoop om er zo achter te komen.

Hier om de beginnen het blad dat ongeveer 15 centimeter lang is.