NATUURVERSCHIJNSELEN WAAR IK ZOAL TEGENAANLOPEN

PAPAVERACHTIGEN DEEL 11

SLAAPBOL (Deel 1c)


Hierbij dus een closeup van zo'n mooie bolle ronde zaadbol van een Slaapbol.

Die Nederlandse naam ontleent ie aan het feit dat het sap en de zaadjes ervan bij inname lichtelijk slaapverwekkend (verdovend) is.

Ook het Latijnse 'somni' in Papaver Somniferum verwijst daarnaar.

Ik had ook gedacht dat het zeer lastig zou zijn met het uitzoeken van alle sier Papaver soorten met allerlei verschillende kleuren en de soorten waarvan Opium en Maanzaad afkomstig is. Maar voor de afwisseling is het vrij eenvoudig:

Ze zijn allemaal van hetzelfde soort, de Papaver Somniferum dus.

De verschillende sierplanten maar ook de planten met verschillende toepassingen zijn er allemaal varianten van, of anders gezegd, het zijn rassen oftewel cultivars.

Het ras dat in Nederland wel op akkers verbouwd wordt en dat witte bloemen heeft zag ik vroeger vrij veel in Zeeland en ik vond die akkers altijd schitterend als ze allemaal in bloei staan. Die planten waren best groot, bijna een meter hoog.

Mijn vader zei altijd "kijk, daar maken ze nou hasj van" en ik gunde em altijd die eigen wijsheid.

Waar ze in werkelijkheid voor gekweekt en gebruikt werden was vanwege het zaad, dat Maanzaad (of vanwege de lichtblauwe kleur van het zaad ook wel Blauw Maanzaad) werd genoemd. Dat ras heet Papaver Somniferum var. Album (album betekent wit).

Het werd dus gekweekt voor de zaadjes voor op de korst van broodjes (waar ook Sesamzaadjes voor worden gebruikt). Die zaadjes zijn vaak zelfs nadat ze gebakken zijn op het brood nog lichtblauw van kleur.

Dit ras bevat vrijwel geen Opiaten maar bij een doping-test zal na het eten van een grote hoeveelheid Maanzaad toch een positieve uitslag geven.

Ook elders in Europa wordt een ander ras gekweekt (de Papaver Somniferum convar. Nigrum), ook vanwege de zaadjes, maar dan voor een ander doeleinde, namelijk om olie uit te persen. Die olie wordt in het Frans huile d'oeillette genoemd. De eerste persing wordt gebruikt als tafelolie; de tweede persing wordt gebruikt in verf op basis van olie.

Het beroemde, of moet ik zeggen beruchte, ras waaruit Opium wordt gewonnen is het ras Papaver Somniferum subsp. Somniferum (dus 2 x dat 'somni':). Ook van dit ras schijnen de bloemen wit te zijn.

Dit ras wordt vooral in Afghanistan verbouwd en sinds de Nederlandse overheid daar nu wederopbouw werk doet en ook in de landbouw en er nog steeds illegale landbouw in plaatsvindt (de boeren worden gestimuleeerd om andere gewassen te verbouwen maar dat werkt maar mondjesmaat) wordt deze Papaver verbouw toch oogluikend toegelaten.

Het is trouwens niet de eerste keer dat Nederland betrokken is bij Opium handel. Ook in koloniale tijden in Indonesie was dat al zo. De zo legendarische VOC heeft meer rijkdom verdiend met Opium dan met specerijen. Wie dit weet gaat wel met andere ogen kijken naar de grote grachtenhuizen in Amsterdam en andere steden.

Wie hier meer over wil weten verwijs ik naar het goed gedocumenteerde boek "Wettig Opium" uit 1985 van Ewald Vanvugt, zie:
www.vanstockum.nl/product/7148588/Wettig-opium.html

De plant bevat allerlei alkaloiden, de meeste daarvan worden Opiaten genoemd. De bekendse is Opium en de grondstof daarvan is de ruwe Opium (over de traditionele winning daarvan uit de plant verderop meer).

Uit de ruwe Opium wordt ook Morfine gewonnen dat legaal als sterke pijnstiller gebruikt wordt, vaak in ziekenhuizen bij terminale patienten en zelfs als alternatief voor euthanasie dat palleatieve sedatie wordt genoemd. Ik ken mensen die het langdurig toegediend hebben gekregen en het werkt zeer zeker verslavend en wekt ook waandenkbeelden op.

Een andere stof die er uit gewonnen wordt en die in de westerse wereld bekend is als illegale harddrug is Heroine.

Nog weer een andere stof die er van gemaakt wordt is Codeine en dat is (geloof ik) ook de stof die heroine junkies krijgen als kuur om van Heroine af te kicken maar dat heb ik nooit zo goed begrepen want Codeine is ook sterk verslavend.

Een andere medicinale toepassing van Codeine is in hoestdrankjes bij hardnekkige vastzittende hoest. Dat drankje is alleen verkrijgbaar op dokters recept en werkt erg goed tegen de hoest. En ondanks de zeer bittere smaak is ook dat drankje bij langduriger gebruik verslavend, ook dat heb ik bij iemand die ik van zeer nabij meegemaakt. Die persoon was intussen allang van de hoest af en was intussen gewend aan de bittere smaak maar wilde toch steeds meer :)

Het winnen van al die stoffen gaat v.n.l. via chemische procedures die in laboratoria en zelfs fabrieken plaatsvinden.

Hoe de ruwe Opium tegenwoordig uit de zaadbollen wordt gewonnen weet ik niet maar heb wel eens gelezen hoe men het vroeger deed:

In de zaadbollen werd in de nacht met een zeer scherp mesje verticale incinsies in de bol gemaakt en daaruit sijpelde dan het witte melksap en als het gedurende de dag dan weer warmer werd stolde dat tot een bruin korrelige korstje dat er werd afgeschraapt en vroeger werd dergeliike ruwe Opium door de armere lokale bevolking ook wel gerookt. En de verhalen vertellen dat het inderdaad slaapverwekkend was en erotisch getinte dromen opleverde, maar wat daar allemaal van waar is weet ik niet.