dinsdag 13 mei 2008


BLOEIENDE MEIDOORN


Hier de onderkant van een grote Meidoorn struik die ik op eerste pinksterdag in De Heinis aantrof, prachtig toch ?

Iemand beweerde een poosje geleden in een reactie op Knotwilgen dat dat een symbool is van Nederlandse flora en cultuur en dat is ook wel een beetje waar, want Wilgen bomen zijn van origine inheemse bomen en struiken en het fenomeen van knotten is ook wel des Lage Landen (dus ook Vlaanderen) maar er zijn meer bomen en struiken die als typisch des Lage Landen beschouwd mogen worden en dat echt zijn.

Behalve Wilgen zijn ook Eiken en nog een aantal soorten originelen. Bomen waarmee we in Nederland zo vertrouwd zijn zoals Populieren en Paardenkastanjes zijn flink dubieus en niet echt van origine inheems.

De boom waarover ik het zoeven in de CORRECTIE had, de Gewone Vogelkers is van origine inheems maar dus ook de Meidoorn. Zoals je op de foto ziet wit bloeiend en daarvan bestaan twee soorten, de Eenstijlige en de Tweestijlige. Dat heeft betrekking op de geslachtsorganen van de bloemen. De stijl (stylus) is bij de stamper het gedeelte tussen het vruchtbeginsel en de stempel.

Ik heb geen bloemetje geplukt om te kijken welk van deze twee soorten het is. Wel viel me op dat het een vrij grote hoge struik is, zeker zo'n 4 meter hoog en zowat even breed. Het wanderpaadje in de Heinis is te smal om de struik in zijn geheel te fotograferen.

Er bestaan ook Rode Meidoorns maar die zal je in het wild nooit zien want dat zijn veredelde cultivars die wel in (ouweerwtse) tuinen, parken en langs straten ziet staan en aangeplant zijn.

Er zijn 1001 wetenswaardigheden over de orginele struik te melden, folkloristisch, cultuuthistorisch als medicinaal en zelfs culinair maar daar bestaan volop websites en info op andere blogs over dus dat ga ik niet allemaal na-papagaaien (zie de links onderaan het bericht).

Ik wil me beperken tot een paar anecdotes uit eigen ervaring van vroeger:

Op mijn Zeeuwse geboorte eiland stonden er in de 60iger en 70er jaren nog wel flink wat exmparen lans akkers, weilanden en dijken maar dat waren dan exemplaren die voor "het mooie" waren gespaard.

E.e.a. wil ik wel vertellen:

Vroeger werden er stukken land, vooral daar waar vee (v.n.l. Koeien graasden) gebruikt als natuurlijk ascheiding. Door de fikse doorns en hun dichte groeisrtructuur zijn ze voor grotere dieren en ook mensen zeer odoordringbaar als ze naast en tegen elkaar aan staan en in vroegere eeuwen werden de takken wel eens aan elkaar gevlochten.Twee decennia geleden hadden ze haast onbewust ook een militaire functie. Het zijn dan een soort houtwallen en Romeinse velheren klaagden er toen al over (ik meen dat Plinius er al over schreef maar dat moet ik nog een nazoeken).

Omdat de struik zijn praktische nut heeft verloren sinds het midden van de vorige eeuw wordt ie ook amper meer aangeplant. Na WOII was er veel prikkeldraad overgebleven en werden percelen land (weilanden en akkers) steeds meer daarmee van elkaar afgescheiden. En in diezelfde decennia (50 en 60ies) werden er ook steeds meer landbouwgebieden verkaveld om de drassigheid en de afwatering te verbeteren en grotere akkers te creeern die i.p.v. met paarden met grote landbouwmachines bewerkt konden worden en daarvoor werden er smalle sloten gegraven die ook als afscheiding gingen functioneren.

Ook zijn er in de 2e helft van de vorige eeuw veel Meidoorns slachtoffer geworden van de plantenziekte Perenvuur. Soms werden hele struiken gewoon levens verbrand. Efficienter dan te handen openhalen aan de scherpe doorns maar wel laf vind ik.Volgens sommigen is die ziekte meer een mythe en hetze (zie 1 van de links hieronder).

Er bestaan nog wel gebieden waar je veel Meidoorns in het wild kunt tegenkomen en die dan zeer landschapsbepalend zijn, dergelijke landschappen worden Heggen- of Coulissenlandschap genoemd. Voorbeelden daarvan zijn het Zeeuwse Walcheren en het zuidelijk deel van het eveneens Zeeuwse Zuid Beveland rondom het dorp Nisse dat ook wel de zak van Zuid Beveland wordt genoemd. Ook in Zuid Limburg, langs de grote rivieren en de IJsel en Twente enzo kan je dergelijke landschappen met Meidoorns nog wel bewonderen en niet te vergeten in Vlaanderen en Normandie en Bretagne in Frankrijk en de meer ongerepte lagere streken in Engeland.

Lees meer op:

Eenstijlige Meidoorn = Crataegus Monogyna
Tweestijlige Meidoorn = Crataegus Laevigata

En tot slot: Meidoorn wordt in botanische zin tot de Rozen familie gerekend. Als je goed naar de bloemetjes kijkt is dart ook wel begrijpbaar, niet zo groot en sensationeel als gekweekte Rozen maar toch ...

Geen opmerkingen: