ONBEKEND KORSTMOS
EEN CLADONIA SOORT
SMAL BEKERMOS = Cladonia coniocraea
Ik heb het al eerder gehad over Korstmossen. De naam is verwarrend, ze hebben geen enkele verwantschap met planten en zelfs niet eens met Mossen.
Vaak zijn het korstachtige groeisels op stenen en bomen en soms zelfs op asfalt heb ik ze zien groeien. Ze halen de dingen om te overleven (o.a. voedsel) ook niet uit hetgeen waar ze op groeien maar uit de lucht. Korstmossen zijn een levensvorm van een samenleving van Schimmels en Algen of Blauwwieren.
De meeste soorten hebben inderdaad een korstachtig uiterlijk maar niet alle soorten zien er zo uit. Sommige soorten zien er toch wat meer uit als planten, heel klein weliswaar, maar dat is puur uiterlijk vertoon. Dat geslacht Korstmossen hebben in Latijns-wetenschappelijke termen de naam Cladonia. Diverse soorten hebben niet eens een Nederlandtalige naam maar een heel aantal dragen in hun naamgeving "Heidestaartje" of "Bekermos".
En hoewel ik recentelijk een boek heb aangeschaft om de soorten te kunnen determineren heb ik ondanks zoekwerk in dat boek nog niet weten te bepalen welk soort het is op bovengaande foto. (De foto is gemaakt op woensdagavond even na 20 uur.)
Ik heb em gevonden op een ouwe dooie boomstam in een gebied dat eigendom is van het Brabants Landschap. Het gebied heet officieel de Pettelaar maar staat in de lokale volksmond bekend als het de Gruijterbos. Het is gelegen zuidelijk van de A2 snelweg onder 's-Hertogenbosch. Zeg maar tussen de Pettelaarse Schans en het Sterrebos. Langs de weg naar Sint Michielsgestel zijn er divers onverharde paden die het bos inleiden en waarvan er eentje de Koestraat heet (niet te verwarren met de gelijknamige straat tussen de Parallelweg en de Oude Vlijmenseweg).
4 opmerkingen:
Is het deze?
Cladonia coniocraea (Flörke) Sprengel. (Smal bekermos). In het hele land algemeen op boomstammen en stronken, vrijwel nooit op de grond. Thallus staafvormig, slanke holle podetia omgeven door kleine grijsgroene blaadjes, spits aan de top onvertakt met ingedeukte topjes. Foto: Dordrecht.
gezien op http://www.homepages.hetnet.nl/~matthieuvw/pag23.htm
Of hier: http://www.naturspaziergang.de/Cladonia_coniocraea.jpg
Hallo ATK,
Dank voor je reactie en inderdaad denk ik ook dat dat em is, afgaand op de foto's van je 2 links (die ik overigens klikbaar heb gemaakt {zie uitleg in het laatste REDACTIONELE BERICHT dat aangeeft dat dat met HTML codes ook in reacties kan).
Door inkorting van je eerste link heb ik er zelfs een waardevol site op Koerstmossen bij dus ook dank daarvoor, die zal ik zeker opnemen in de LINKS lijst van de blog.
In mijn boek heb ik em nu ook gevonden maar daarin had ik em aan de hand van de foto toch niet herkend, maar dat boek noemt wel een aantal aardige wetenswaardigheden over de soort die wel passen bij de vindplaats.
DE soort schijnt vrij veel voor te komen op zuur rottend hout op droge bosgrond en dat komt precies overeen met waar ik em vond. Ook is er sprake van Pleistocene gronden. Als ik het goed heb de geologische periode van de voorlaatste ijstijd. Onderwerp voor verdere studie. Wellicht verklaart dat ook de (zij het zeer bescheiden) heuveltjes in dat de Gruijter Bos.
Naar dat bos wil ik zeker nog eens een keer overdag terug want ik kwam er ook erg fraaie bomen tegen, veel Tamme Kastanjes maar ok lanen met Esdoorns en Beuken. Ik was er dus 's-avonds en het was toen al te donker in het bos om er van die bomen foto's te maken.
Ook realiseerde ik me dat ik vroger ook wel eens in dat bos was geweest (veel plekken kwamen me bekend voor) maar toen nog dacht dat het allemaal Sterrenbos heette.
Zo zie je maar, nooit te oud om iets te leren :)
Ja, de Cladonia's, wat zijn ze intrigrerend! Ze zijn niet gebouwd met een esthetische doel zoals de bloemdragende planten omdat ze bloemenloos zijn en dus voor de voortplanting geen insekten hoeven te lokken. Dus geen overweldigende symetrie en kleurenpracht. Het zijn pure groeivormen op basis van natuurkundige principes en efficientie zoals je bijvoorbeeld ook kunt zien bij koralen, kokerwormen of anorganisch zoals bij de diepzeeschoorstenen van de zwarte spuiters. Dat ervaar ik als een diepere laag van schoonheid. De pracht van veel bloemen, hoe ontegenzeggelijk mooi ze ook zijn, ervaar ik vaak als "too much" en daardoor als kitcherig. De kale primitieve esthetiek - de Arte Povera in de natuur - zoals bij de Cladonia's spreekt me vaak meer aan. Maar ieder z'n meug.
Cladonia's hebben ook wat alienachtigs. Niet van deze wereld. Ook dat fascineert. Dat ze ook moeilijk te ondescheiden zijn hoort daarbij. Om het goed te doen heb je soms een heuse scheikundedoos nodig om te onderzoeken of bepaalde indicatoren rood of blauw uitslaan. ATK opperde dat het om Smal bekermos zou gaan. Waarschijnlijk klopt dat maar de vaak op boomstronken voorkomende Dove heidelucifer is ook nog een kanshebber. Op de toppen zou dan eigenlijk wel iets roods te ontdekken moeten zijn en dat kan ik op de foto niet terugvinden. Laten we het idd maar houden op Smal bekermos.
groet JL
Het boek over Korstmossen dat ik in het originele bericht noemde en waarin ik het Korstmos niet wist te vinden is:
"Veldgids Korstmossen" van Kok van Herk en Andre Aptroot. KNNV Uitgeverij, 2004.
Omdat ik het email adres van Andre Aptroot had gevonden op http://www.biodiv.nl/lichens/cladonia/
had ik hem een email gestuurd met mijn originele foto en hem gevraagd of hij me jon vertellen welke soort het was ?
Daarop kreeg ik zojuist ook weer per email dit antwoord terug:
'Beste Anton,
Dit is Cladonia coniocraea.
Ik ga niet op de blog schrijven, maar je mag wel vermelden wat ik ervan heb gezegd
Groeten
Andre'
Een reactie posten