dinsdag 15 april 2008


HEBRIDEANS / ST. KILDANS

SCHAPENRAS


Je ziet het goed ! Ze hebben 4 hoorns !

Een foto van An uit Schagen afgelopen zondag 13 april gemaakt langs de dijk aan het Kanaal Schagen-Kolhorn. Langs de dijk loopt een fietspad en de beesten keken zelfs even braaf over hun schouder om te poseren :)

Het zijn langharige schapen hoewel ze bij mijn weten niet daarom gefokt worden in Nederland.

Het vlees schijnt heel bijzonder te smaken maar dat interesseert me als niet-vlees-eter (iets anders dan vegetarier) niet zo. Of ze in Nederland ook geschoren worden vanwege de wol weet ik niet. Ik las wel ergens dat dat in Schotland wel gedaan wordt en dat de wolopbrengst maar zeer gering is maar wel zeer gewild voor het maken van zeer stevige kleding.

Ze zien er erg robuust uit en zo op het eerste oog lijken ze ook best groot, maar ze schijnen juist kleiner te zijn dan de normale schapen die we kennen.

Ze zijn van origine afkomstig van de bij Schotland gelegen eilandengroep de Hebriden, vandaar ook de namen van het ras. Ze komen ook wel in Schotland voor en er bestaan allerlei verhalen over hun oorsprong: (het is zowieso het oudste schapenras uit Groot Brittannie) misschien zijn ze wel meegebracht door de Noormannen / Vikingenstammen in zeer vroege tijden.

Qua groei en vorm van hun hoorns hebben ze iets weg van geiten terwijl hun leefwijze weer wel wat lijkt op dat van Herten: dat ze graag grotere gebieden hebben waar ze doorheen zwerven i.p.v. zo maar een weitje.

Hoe lang het ras al voorkomt in Nederland weet ik niet, wel dat ze het hele jaar buiten kunnen blijven en dat ze bij het lammeren werpen geen hulp nodig hebben i.t.t. vrijwel alle andere (en soms toch ook sterke) schapenrassen.

Ze worden in Nederland nog niet veel gehouden, sommige boeren hebben ze maar er wordt vooral veel mee geexperimenteerd qua landschapsbeheer en dat o.a. in samenwerking met natuurbeheerorganisaties en dan vooral door Staatsbosbeheer en dat met name vanwege het feit dat ze niet alleen maar gras eten maar ook hele stugge planten eten, zelfs boomschors, Braam, Brandnetels en Distels en noem maar op. Ze schijnen zelfs bestand te zijn tegen Sint Jacobskruiskruid waar bijv. Paarden, Ponies en Koeien aan dood kunnen gaan (daar schreef ik vorig jaar al over, zie http://wildetuinen.blogspot.com/2007/07/hetze-tegen-inheemse-plant-de-laatste.html

Hoe het nu precies zit met het aantal hoorns is me nog niet duidelijk al heb ik wel begrepen heb dat het niks te maken heeft met het geslacht (rammen of ooien) en dat er ook exemplaren zijn die maar 2 hoorns hebben maar zelfs exemplaren met 5 of zelfs 6 hoorns schijnen voor te komen. Hier vlakbij 's-Hertogenbosch, iets westelijk, bij het dorp Sprang-Cappelle is een boerderij die met het ras onderzoek doet in samenwerking met de Provincie Noord-Brabant en Staatsbosbeheer. Zie http://debontehoeve.nl/Schapen.html

Ook op de volgende webpagina is uitgebreidere info te vinden:
www.hei-heg-hoogeind.dse.nl/Leden%20aan%20het%20woord/peter%20v%20rijsingen/hebrideanschapen.htm

Of als onderdeel van een site gespecialiseerd in Schapenrassen: www.schapenpark.nl/7.html

Of er daar in de buurt van Schagen ook sprake is van een experiment i.s.m. een natuurorganisatie weet ik niet, misschien iets om nog eens uit te zoeken ?


STINKENDE GOUWE


Alweer een plant in dezelfde voortuin grenzend aan het Taxandriaplein in 's-Hertogenbosch waar ik al eerder planten fotografeerde. Deze foto is van afgelopen zaterdag 12 april.

Een jong exemplaar van Stinkende Gouwe. Of de plant echt stinkt heb ik nooit getest.

Hij behoort tot de familie der Papaverachtigen al lijkt ie toch niet op andere Papaverachtigen zoals de Klaproos of de Slaapbol.

Van de Slaapbol wordt in Azie Opium gewonnen. In Nederland wordt de Slaapbol overigens ook gekweekt maar dan voor het zaad dat Blauw Maanzaad wordt genoemd en nogal eens op de korst van broodjes wordt gestrooid alvorens het de oven in gaat.

Maar ik dwaal af. Toch zit ook bij de Stinkende Gouwe een hardnekkig geel-oranje melksap (latex) in de stengels dat als je op je handen komt je er niet af gewassen krijgt, het moet er van af slijten. Het is ook giftig (al kan het op je handen geen kwaad !). Vroeger werd het sap op wratten gesmeerd als middeltje om ze te laten verschromplen.

Er worden nog veel meer medicinale eigenschappen aan de plant toegekend en ook de vroegere Alchemisten zagen wel wat in de plant. En zo bestaan er ook allerlei legendes over. Dat ga ik hier niet allemaal oplepelen, dat kan je hier lezen:
De plant krijgt kleine gele bloemetjes en de onderkant van de bladeren heeft een blauwe zweem qua kleur.

De plant oogt nogal robuust maar is juist vrij kwetsbaar, de stengels breken gemakkelijk en ook bij te veel zon verwelkt ie snel.

Stinkende Gouwe = Chelidonium Majus