woensdag 14 mei 2008


PLUISBOLLEN PAARDENBLOEM

(Deel 2)



Ook An vindt deze pluisbollen mooi en ze stuurde me ook deze foto van een veldje in Schagen waar ook Rode Klavers groeien.

Ik weet me van vroeger plots te herinneren dat de plant in Zeeuws dialect Paardepisser werd genoemd.

En ik kon me ook herinneren dat we de pluisen probeerden weg te blazen als kinderen maar wist de clou niet meer en dat wist An nog: als je in 1 x alle zaadjes kon wegblazen mocht je een wens doen.

Op iedere bol staan honderen zaadjes op een soort draadjes. Het zijn een soort parachuutjes waardoor de zaadjes kilometers ver kunnen komen en dat verklaart ook waarom je de plant werkelijk overal tegenkomt, wie weet is de Paardenbloem wel de bekendste plant van Nederland :)

Overigens was de eerste foto ooit op de blog ook van zo'n pluisbol.

PLUISBOLLEN PAARDENBLOEM

(Deel 1)


Hier ook nog een wat oudere overgebleven foto, van zaterdag 10 mei om precies te zijn. De foto is gemaakt vanuit mijn openstaande keukendeur en het geeft ook wel een beetje een indruk van de rest van de tuin al vallen de struiken en boompjes net buiten beeld.

Links tussen de Paardenbloemen ook bladeren van het Robertkruid (dat het goed doet in de tuin) en op de achtergrond en rechts ook het oerwoud van Grote Brandnetel, de plant die tesamen met Citroenmelisse (waarover later nog wel eens een keer meer) de tuin domineert.

WILGENKATJES


Een beetje mediterraan aandoende foto (vanwege de felle kleuren en de slagschaduwen) maar toch ook echt gistermiddag 13 mei gemaakt bij zeer fel zonlicht.

In dezelfde hoek van de tuin waar ook dat Lievevrouwebedstro staat.

Het is een tegen de achtergevel hangende tak van een Wilgenstruik die daar al jaren staat. Hij groeit enorm en staat pal voor een raam van een klein bijkamertje. Een paar jaar geleden is ie daarom nog flink teruggesnoeid en de takken die er toen afgehaald werden en in de tuin bleven liggen begonnen toen, zelfs zonder dat ze wortels in de grond hadden, weer spontaan uit te lopen. En na een paar jaar sinds het snoeien is de struik weer net zo groot als voorheen, zo'n twee-en-een-halve meter hoog. Dat bewijst allemaal wel hoe taai en sterk Wilgen zijn.

Wilgen zijn bomen of struiken en er bestaan heel veel soorten van en authentiek in Nederland minstens 10 soorten waarvan er een aantal ook geknot worden.
Ze zijn tweeslachtig wat wil zeggen dat er zowel vrouwelijke als mannelijke Katjes aan komen.

Qua soort vind ik ze zelf moeilijk te onderscheiden dus ik weet niet welke soort er in mijn tuin staat: Schietwilg, Waterwilg, Boswilg of ....... ?

De Wilgensoorten waar ik het eerder over had op de blog, de Krulwilg en de Treurwilg zijn exotisch van oorsprong, die komen uit Azie.

LIEVEVROUWEBEDSTRO


Vandaag een aantal berichten tussendoor met foto's van An en mij.

Vanaf morgen gaan we dan door met foto's gemaakt op de pinksterdagen. Uit waterrijke gebieden uit beide steden.

Gistermiddag (dinsdag 13 mei) zag ik tussen de jungle aan andere planten in mijn tuin ineens kleine witte bloemetjes tussen de rest uitsteken. Ik moest andere bladeren opzij duwen voordat ik het eigenlijke plantje kon zien en zag toen dat het Lievevrouwebedstro was.

De bladeren van het erg kleine plantje (dat ook kruipt en niet hoger wordt dan 15 centimeter) zijn kransstandig zoals dat heet. Het zijn dus die superkleine blaadjes, de bladeren meer rechts op de foto zijn van de Maagdenpalm, ook een kruipplant die flink woekert in mijn tuin.

Vroeger tierde ook het Lievevrouwebedstro welig, maar ik had em lang niet meer in mijn tuin gezien. Vroeger (voordat de Krulwilg omwaaide) was de tuin veel schaduwrijker en ook vochtiger vanwege een goot van de bovenburen die lekte. Het plantje houdt van schaduw en vochtrijke grond en hij is dus weer terug, in het hoekje waar het 't vochtigst is, daar waar de regenpijp van de bovenburen uitmondt.

De plant behoort bij de Walstro familie en het geslacht Galium en is verwant aan de diverse autochtonen Walstro's en ook Kleefkruid waar ik het een poosje terug nog over had.

Het heeft en had allerlei medicinale toepassingen en je kan er ook thee van zetten, en soms wordt het ook toegevoegd aan witte wijn en in bowl tesamen met fruit en een scheut alcoholische drank. Dat laatste werd vroeger bij ons thuis op feestjes geserveerd aan de tantes terwijl de ooms aan de jenever gingen. Ook in allerlei andere recepten wordt het wel toegepast. Dan dienen de blaadjes gebruikt te worden van planten die nog niet bloeien. Als de smaak in het gerecht is getrokken dien je de takjes te verwijderen (net als bij Laurier) want als je ze in je mond krijgt voelen ze scherp en ruw aan.

In Germaanse tijden was het de plant van de godin Freya en in het latere Christendom werd beweerd dat het bed van Maria er mee opgemaakt was.

Heel vroeger werden planten van de Walstro familie gebruikt om melk te doen stremmen bij het maken van kaas. Tegenwoordig wordt daar een stof uit de maag van kalveren voor gebruikt meen ik.

Hij bevat heel veel stoffen die zowel geneeskrachtig kunnen werken ofwel schadelijk kunnen zijn, van teveel thee drinken ervan (wat ik vroeger wel gedaan heb) kan je hoofdpijn krijgen. Toen ik er achter kwam dat 1 van de werkzame stoffen Cumarine is ben ik acuut met het theedrinken ervan gestopt.

Bij dit stof rinkelde een belletje van horen zeggen door mijn pa die in de schuur allerlei landbouw- en ongedierte giften had. In het gif tegen Ratten dat op tarwekorrels wordt gedaan zit die stof, het is bloedverdunnend en zo komen de Ratten dan tot een langzame dood, ze drogen totaal uit. Ook Muizen eten wel van dat gif (al bestaat er ook apart Muizengif) en ook die gaan er van dood. Ik heb toen op een donker achteraf plekje in de schuur ooit een gemumificeerde Muis gevonden die daar het resulaat van was. Macaber verhaal, ik weet het, maar bij het aanschouwen van een uiterlijk zo lieftallig plantje als Lievevrouwebedstro zou je toch niet verwachten dat er dergelijk giftige stoffen in zitten ?

Nog veel meer folkloristische verhalen en andere wetenswaardigheden over het plantje zijn te vinden op:
http://www.annetanne.be/kruidenklets/uit-de-kruidenmand/kruiden-k-z/galium-odoratum-lievevrouwebedstro

Lievevrouwebedstro = Galium Odoratum
(vroeger heette het Asperula Odorata).