VENIJNBOOM (Taxussoort)
In een voortuin van een huis aan het Taxandria plein is 's-Hertogenbosch heb ik 2 dagen geleden deze foto van een Taxus gemaakt.
In de woning erboven woont een vriend en die nodigde me ook uit een andere bijzondere boom in de achtertuin vanuit zijn raam te fotograferen. Daarop kom ik in een volgend bericht op terug.
De Taxus is een naaldboom die (vroeger ?) ook autochtoon / in het wild voorkomt (voorkwam ?) in Nederland.
De Latijns-wetenschappelijke naam is Taxus Baccata. Er worden vaak heggen van gemaakt omdat ie zich goed laat snoeien maar nog bekender zijn ze in de vorm van zuilvormige bomen zoals dit exemplaar en die zie je vaak ook op begraafplaatsen. Dit exemplaar is schat ik zo'n 5 a 7 meter hoog.
Taxus bomen kunnen 100en jaren oud worden en dan 'ontgroeien' ze de overigens natuurlijke zuilvorm en krijgen ze alsnog een kroon. Hier in de stad en provincie Brabant en zelfs elders in Nederland weet ik die niet te staan maar ze moeten er wel zijn.
Wie ze ergens weet te staan mag het melden en dan zal ik het met graagte melden. Er bestaat zelfs een website die ik nu helaas niet kan terugvinden waar prachtige foto's van dergelijke ouwe exemplaren staan.
In Groot Brittannie zie je ze wel bij begraafplaatsen bij Middeleeuwse kerkjes ("kerkhoven") en die staan daar sinds mensenheugenis en ontelbare generaties waardoor sommige mensen geloven dat de bomen ouder zijn dan de kerken zelf :) Precies zoals het hoort en het zijn dus niet alleen maar de autochtone Eiken die zo oud worden.
Er bestaan ook diverse cultivars van en die kan je onderscheiden als de stervormige naaldachtige "blaadjes": zowel door de vorm als de kleur ervan. Vandaar dat ik er deze closeup van gemaakt heb en die vriend die erboven woont wist me precies te vertellen welke cultivar het was maar dat ben ik helaas weer vergeten :(
Misschien dat die vriend dat nog even zou willen melden en ook of ie kegels of bessen krijgt. Zie de uitleg in de volgende alinea.
Het is een tweeslachtige boom. Aan de mannetjes boom komen geschubde kegels en aan de vrouwtjes bomen felrode bessen waarvan het zaad zeer giftig is voor zowel mens als dier. De Nederlandse naam Venijnboom ontleent ie, denk ik, aan die giftigheid.
Maar ik las ook dat de boom een erg belangrijk kankerbestrijdende stof bevat die gemaakt wordt uit Taxine en als farmaceutische merknaam Taxol heeft. En ook dat het hout zeer duurzaam, sierlijk en hard is en desondanks gemakkelijk te bewerken is; zeer geschikt voor houtsnijwerk. In de Middeleeuwen werden de beste bogen van Taxushout gemaakt. Sterker nog: taxus betekent boog. Het sap diende bij de Galliërs als pijlgif.
Meer info over de diverse cultivars zie:
www.neerlandstuin.nl/bomen/taxus.html
1 opmerking:
De taxus die je bij mij hebt gefotografeerd is een variant, nl. Taxus baccata ´Hicksii´. De blaadjes of naaldjes op zich hebben dezelfde vorm als de bekendste taxus, nl. T. baccata. Ik was in verwarring doordat bij deze variant de blaadjes niet, zoals bij de gewone baccata, geveerd staan (het valt me trouwens op, dat deze op het moment zijn oude blaadjes/ naalden aan het verliezen is, groenblijvende planten moeten hun oude blaadjes natuurlijk ook eens kwijt). De blaadjes zitten bij de baccata niet kransvormig zoals bij de jeneverbes en die heeft ook stekeliger en meer rechte blaadjes, bovendien zitten ze daar in groepjes van drie (verwantschap met Wollemia en andere oude geslachten?). De Taxus baccata ´Hicksii´ komt uit New Jersey. Elders lees ik, dat de naalden (pas op, JIJ had het over de BESSEN) giftig zijn voor paarden maar niet voor mensen, net als bij de gewone baccata. De Taxus baccata ´Fastigiata´ lijkt er ook wel op, maar die heeft niet zulke puntige blaadjes.
Het is trouwens een mannetje (de term is trouwens tweehuizigheid, niet tweeslachtigheid) want hij heeft geen bessen/cones (die rood zijn en aan het eind van de zomer komen en 9 maanden blijven zitten) en hij had stuifmeelbolletjes (geen ´geschubde kegels´ dus zoals jij zegt )deze lente.
De baccata groeit trouwens niet zuilvormig uit zoals de hicksii maar wordt een echte boom met stam, zoals ik gisteren nog zag in park Reeburg in Vught. Het exemplaar dat ik bedoel staat achter het stadhuis aan de vijver, dus niet echt in het park zelf. Mijn oog viel erop door de dode naalden die op het pad eronder lagen. Het is helaas niet zo´n eeuwenoude dikkerd, maar gezien het feit, dat hij langzaam groeit en het park in 1822 is aangelegd inclusief (in 1952 gesloopt)landhuis door Augustinus Baron van Rijkevorsel van Kessel, zou hij 200 jaar oud kunnen zijn.
Een reactie posten